Kosova’da Şirket Kurmak ve Oturum İzni Almak

Balkanların genç ve dinamik ülkesi Kosova, son yıllarda yabancı yatırımcılar için bölgenin en cazip merkezlerinden biri haline geldi. Tarihi ve kültürel bağların güçlü olduğu Türkiye’den gelen girişimciler içinse Kosova, hem Avrupa pazarlarına düşük maliyetli bir kapı açıyor hem de kurumsal vergi avantajları sunuyor.

Eğer işinizi uluslararası alana taşımayı ve Avrupa’nın kalbine doğru bir köprü kurmayı hedefliyorsanız, Kosova bu hedeflerinize ulaşmanız için mükemmel bir başlangıç noktası olabilir. Bu kapsamlı rehberde, Kosova’da şirket kurmanın neden avantajlı olduğunu, adım adım kuruluş sürecini, maliyetleri ve şirket sahibi olarak nasıl oturum izni alabileceğinizi detaylıca ele alacağız.

Kosova’yı Cazip Kılan Avantajlar

Kosova, özellikle bölgesel bir merkez arayan küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) için bir dizi önemli avantaj sunmaktadır.

Rakipsiz Vergi Avantajları

Kosova’nın vergi sistemi, ülkenin en büyük çekim gücüdür. Yabancı yatırımı teşvik etmek amacıyla uygulanan düşük oranlar, işletmelerin kârlılığını maksimize etme fırsatı sunar:

Kurumlar Vergisi (Corporate Income Tax – CIT): Sabit ve düşük bir oranla sadece %10 olarak uygulanır. Bu oran, Avrupa ortalamasının oldukça altındadır ve iş dünyasına büyük bir rekabet avantajı sağlar.
Temettü Vergisi (Dividend Tax): Hissedarlara dağıtılan kâr paylarından %0 vergi alınır. Bu durum, özellikle kârını şirket dışına aktarmak isteyen yatırımcılar için büyük bir teşviktir.
Kişisel Gelir Vergisi (Personal Income Tax – PIT): Gelire göre kademeli olarak artan vergilendirme uygulanır. Yıllık brüt maaşı 3.000 Avro’ya kadar olan kısım için %0, 5.400 Avro’ya kadar olan kısım için %8 ve bu tutarı aşan kısım için ise %10 vergi uygulanır. Bu, hem işletme sahipleri hem de çalışanlar için oldukça avantajlıdır.
KDV (VAT) Oranları: Standart KDV oranı %18’dir. Ancak temel gıda maddeleri ve bazı hizmetler için indirimli %8’lik oran uygulanır.
Mikro İşletme Vergilendirmesi: Yıllık brüt geliri 30.000 Avro’nun altında olan küçük ölçekli işletmeler, brüt hasılat üzerinden (ticaret/nakliye için %3, hizmetler için %9) çeyreklik vergi ödeyebilirler. Bu, başlangıç aşamasındaki girişimciler için önemli bir basitleştirmedir.

Düşük İşletme Maliyetleri ve Genç İşgücü

Güneydoğu Avrupa’nın en genç nüfuslarından birine sahip olan Kosova, rekabetçi ücretlerle nitelikli ve genç bir işgücü sunar. Başkent Priştine dışındaki bölgelerde dahi ofis kiralama ve operasyonel giderler, Batı Avrupa veya gelişmiş Balkan ülkelerine kıyasla çok daha düşüktür.

Euro Bölgesi Avantajı

Kosova, resmi para birimi olarak Avro’yu (€) kullanmaktadır. Bu, uluslararası ticaret yapan Türk yatırımcılar için kur riskini ortadan kaldırır ve Euro bölgesindeki şirketlerle ticareti kolaylaştırır.

Coğrafi ve Politik Erişilebilirlik

Kosova, bölgede istikrarını pekiştirmiş, AB ve NATO ile yakın ilişkiler geliştiren bir ülkedir. Vizesiz giriş imkanı (Türk vatandaşları için 90 güne kadar) ve Türkiye ile derinleşen ekonomik ilişkiler, iş seyahatlerini ve yerleşimi pratik hale getirmektedir.

Şirket Kuruluşu: Türler, Adımlar ve Belgeler

Kosova’da şirket kurma süreci oldukça kolay, hızlı ve yabancı yatırımcı dostudur. Kosova İşletme Kayıt Ajansı (Kosovo Business Registration Agency – ARBK / KBRA) tüm süreci yöneten ana kurumdur.

En Popüler Şirket Türleri

Yabancı yatırımcılar tarafından en çok tercih edilen şirket türleri şunlardır:

Sınırlı Sorumluluk Şirketi (Shoqëria me Përgjegjësi të Kufizuar – SH.P.K / LLC):
- Özellik: Kosova’da en yaygın ve en esnek şirket türüdür. Hissedarların sorumluluğu taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır.
- Sermaye: Yasal olarak minimum sermaye şartı olmamakla birlikte, şirketin kuruluş sözleşmesinde taahhüt edilen bir miktar (geleneksel olarak 1 Avro dahi olabilir) belirtilmelidir.
- Sahiplik: %100 yabancı sermaye ile kurulabilir; yerel ortak zorunluluğu yoktur.
Anonim Şirket (Shoqëritë Aksionare – SH.A / JSC):
- Özellik: Büyük ölçekli yatırımlar ve halka arzı hedefleyen şirketler için uygundur.
- Sermaye: Minimum başlangıç sermayesi 10.000 Avro’dur.

Adım Adım Kurulum Süreci (SH.P.K. için)

Şirket kurulumu ortalama 3 ila 7 iş günü sürebilir, ancak banka hesabı ve noter süreçleriyle birlikte pratik süre 4 haftayı bulabilir.

İsim Kontrolü ve Belge Hazırlığı

Öncelikle şirketinizin isminin ARBK’da tescil edilmemiş olması gerekir. Ardından, aşağıdaki temel belgeler hazırlanır:

Kuruluş Sözleşmesi (Founding Act) ve Şirket Tüzüğü (Statute).
Hissedar/Yönetici Kimlik Belgeleri (Pasaport kopyaları, noter tasdikli ve tercüme edilmiş olmalı).
Kosova’daki Kayıtlı Ofis Adresinin Kanıtı (Kira sözleşmesi).
Vekaletname (Türkiye’den bir temsilci aracılığıyla işlem yapılıyorsa noter tasdikli Vekaletname gereklidir).
Gerekiyorsa, noter onaylı tercümeler (İngilizce, Sırpça veya Arnavutça dışındaki diller için).

ARBK’ya Başvuru ve Tescil

Hazırlanan belgeler Kosova İşletme Kayıt Ajansı (ARBK) merkezlerine şahsen sunulur veya online başvuru sistemi üzerinden yüklenir. ARBK, başvuruyu inceledikten sonra şirketi tescil eder ve İşletme Sertifikasını (Business Certificate) verir.

Vergi Dairesi (TAK) Kaydı

Şirket tescil edildikten hemen sonra, Kosova Vergi İdaresi’ne (Tax Administration of Kosovo – TAK) kayıt yaptırılması ve Vergi Numarası (Fiscal Number) alınması gerekir. Bu numara olmadan ticari faaliyet başlatılamaz. Eğer yıllık cironuz 30.000 Avro’yu aşacaksa, KDV mükellefiyeti için de kayıt yapılması zorunludur.

Banka Hesabı Açılışı

Şirket adına bir Kosova bankasında (Örn: NLB, Raiffeisen Bank) kurumsal hesap açılması gerekir. Bankalar, yabancı yatırımcılar için KYC (Müşterini Tanı) süreçlerini titizlikle uyguladığı için bu adım, tüm sürecin en uzun süren kısmı olabilir.

Belediye Ruhsatı ve Mühür

Faaliyet göstereceğiniz belediyeden işletme ruhsatı alınması ve şirket mühür/kaşesinin yaptırılması ticari işlemler için gereklidir.

Kurulum Maliyetleri (Tahmini)

Kosova, kurulum harçları açısından oldukça ekonomiktir:

Bu maliyetlere, seçtiğiniz danışmanlık paketinin kapsamı ve ödenmesi gereken ilk ofis kirası dahil değildir.

Şirket Üzerinden Oturum İzni (Residence Permit) Alma

Kosova’da başarılı bir şekilde şirket kurduktan sonra, şirket sahibi ve yöneticisi olarak oturum ve çalışma iznine başvurma hakkı kazanırsınız. Bu izin, size Kosova’da yasal olarak yaşama, işinizi yönetme ve sürekli olarak ülkede bulunma hakkı tanır.

Oturum İzni Başvuru Süreci

Türk vatandaşları, Kosova’ya 90 güne kadar vizesiz giriş yapabilirler. Daha uzun süreli kalışlar için Çalışma ve Oturum İzni almak zorunludur.

Çalışma İzni Türü

Yabancı yatırımcılar ve şirket sahipleri, genellikle Yatırımcı Çalışma İzni (Tip G) kategorisine başvururlar. Bu izin, size BAE’deki Altın Vize’ye benzer şekilde, şirketiniz aracılığıyla ikamet ve çalışma hakkı sağlar.

Kilit Şart: Yerel İstihdam

Yatırımcı vizesi almanın en önemli şartlarından biri, her yabancı çalışan veya sahip için en az iki Kosovalı vatandaşın istihdam edilmesi zorunluluğudur (Tip G İzni için). Bu şart, ülkenin yerel istihdamı teşvik etme politikasının bir parçasıdır.

İzin Süresi ve Uzatmalar

İlk Oturum İzni (Tip G): Genellikle 1 yıl süreyle verilir ve şirketiniz aktif olduğu sürece yenilenebilir. Uzatma başvurularının iznin bitiminden en az 30 gün önce yapılması gerekir.
Uzun Süreli Oturum İzni (Tip H): Tip G izni ile kesintisiz olarak en az 3 yıl Kosova’da çalıştıktan sonra, 5 yıla kadar geçerli olacak uzun süreli yatırımcı iznine başvurma hakkı kazanabilirsiniz.
Kalıcı İkamet: Kesintisiz 5 yıl geçici ikamet sonrası (yasal düzenlemeler değişebileceği için bu süre teyit edilmelidir) kalıcı ikamet iznine başvurulabilir.

Süreç Adımları

Şirket Kuruluşu: Yukarıda belirtilen adımlarla şirketinizin ARBK ve TAK’ta tescil edilmesi.
Çalışma İzni Başvurusu: Şirketiniz, sizin adınıza Çalışma İzinleri Departmanı’na başvurur. Gerekli belgeler arasında şirket belgeleri, pasaport, iş sözleşmesi, yerel istihdam kanıtı ve sağlık sigortası bulunur.
Geçici Oturum İzni: Çalışma izni onaylandıktan sonra, İkamet ve Yabancılar Dairesi’ne (DCAM) başvurarak Geçici Oturum İzninizi alırsınız. Bu izin pasaportunuza işlenir.

Aile Üyelerine Sponsorluk

Şirket sahibi olarak oturum izni aldıktan sonra, eşiniz ve reşit olmayan çocuklarınız gibi bakmakla yükümlü olduğunuz aile üyelerinize de Aile Birleşimi (Aile İkamet İzni) başvurusu yaparak sponsor olabilirsiniz.

Başarı İçin Önemli İpuçları ve Sonuç

Kosova, yüksek büyüme potansiyeli ve Avrupa’ya entegrasyon hızıyla yabancı yatırımcılar için büyük fırsatlar barındırıyor. Ancak, süreçte başarılı olmak için şu ipuçlarını göz önünde bulundurun:

Hukuki ve Muhasebe Desteği: Kosova Ticaret Hukuku ve Vergi Kanunları, Türk mevzuatına benzerlikler gösterse de, yerel istihdam şartları, vize süreçleri ve KDV düzenlemeleri konusunda uzman bir avukat veya danışman ile çalışmak, hatalı adımları ve gereksiz zaman kayıplarını önler.
Dil Bariyeri: Arnavutça ve Sırpça resmi dillerdir, ancak iş dünyasında İngilizce yaygın olarak kullanılmaktadır. Resmi işlemler ve noter tasdikleri için profesyonel tercümeye ihtiyacınız olacaktır.
Yerel İşgücü Entegrasyonu: Yatırımcı vizesinin kilit şartı olan yerel istihdam zorunluluğunu, iş planınızın ayrılmaz bir parçası olarak görmelisiniz. Kosovalı çalışanları işe almak, sadece yasal bir gereklilik değil, aynı zamanda yerel pazara entegrasyonunuzu hızlandıran bir faktördür.

Kosova’da şirket kurma ve oturum izni alma yolculuğu, düşük vergiler ve global erişim vaadiyle doludur. Doğru danışmanlık ve planlama ile bu genç cumhuriyette kendinize sağlam bir ticari gelecek inşa edebilirsiniz.

Kimler Kosova’da Şirket Kuramaz?

Kosova, düşük vergi oranları ve yerel ortak zorunluluğunun olmaması gibi teşvik edici politikalarıyla yabancı yatırımcılara kapılarını sonuna kadar açan bir ülkedir. Kosova İşletme Kayıt Ajansı (ARBK) üzerinden şirket kurma süreçleri oldukça basitleştirilmiş olsa da, her ülkede olduğu gibi burada da bazı temel yasal, etik ve idari engeller bulunmaktadır.

Peki, Kosova’nın bu yatırım dostu ortamında, hangi koşullarda bir yatırımcı şirket kurma hakkından mahrum kalabilir veya başvurusu reddedilebilir?

Hukuki ve Etik Engeller: Kırmızı Çizgiler

Şirket kurmanın temel şartı, kurucuların ve hissedarların yasal ehliyet ve etik uygunluğa sahip olmasıdır.

Ciddi Suç Kaydı ve Yaptırımlar

Kosova devleti, uluslararası güvenlik standartlarına uyum sağlamaktadır. Bu nedenle, şirket sahipleri, yöneticileri ve hissedarlarının temiz bir sabıka kaydına sahip olması zorunludur.

Ağır Mali Suçlar: Kara para aklama, terörizmin finansmanı, uluslararası dolandırıcılık veya yolsuzluk gibi ciddi mali suçlardan hüküm giymiş kişilerin şirket kurma başvuruları kesinlikle reddedilir.
Uluslararası Yaptırımlar: Başvuru sahipleri, Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB) veya diğer uluslararası finansal otoritelerin yaptırım (sanction) listelerinde yer almamalıdır.
Kosova’daki Borçlar/Sorunlar: Daha önce Kosova’da yasal sorun yaşamış, ödenmemiş vergi borcu bulunan veya vize ihlali yapmış kişilerin, bu yükümlülükleri yerine getirmeden yeni bir tescil veya vize başvurusu yapması mümkün değildir.

Yasal Ehliyet ve Yaş Sınırı

Şirket kurucularının veya temsilcilerinin Kosova yasalarına göre ticari sözleşmeleri imzalama yetkisine sahip olması gerekir.

Şirket kurucusu veya yöneticisinin genellikle en az 18 yaşını doldurmuş olması beklenir. Zihinsel yeterlilik açısından hukuki ehliyeti kısıtlanmış kişiler de şirket kuramaz.

Şirket Türüne Özgü Sermaye Şartını Sağlayamamak

Kosova, SH.P.K. (LLC) türü şirketler için yasal bir asgari sermaye şartı koymamış olsa da, bazı şirket türleri için bu şartı karşılamak zorunludur:

Anonim Şirket (SH.A. / JSC): Büyük ölçekli yatırımlar için kurulan Anonim Şirketler için minimum sermaye şartı 10.000 Avro’dur. Bu sermayenin taahhüt edildiğini kanıtlayamayan yatırımcılar, bu tür bir şirket kuramaz.

Regüle Edilen Faaliyetler İçin Özel İzinlerin Yokluğu

Kosova, faaliyet alanı serbest olsa da, bazı yüksek düzeyde düzenlemeye tabi sektörler için ilgili ulusal kurumlardan özel izin (lisans) veya onay alınmasını zorunlu kılar. Bu izinler olmadan şirket tescili tamamlanamaz:

Finans ve Sigorta: Bankacılık, sigortacılık, varlık yönetimi ve diğer finansal hizmetler.
Sağlık ve İlaç: Hastaneler, eczaneler, ilaç dağıtımı gibi sağlıkla ilgili faaliyetler.
Eğitim: Okul, kolej veya üniversite kurma ve işletme.
Kamu Güvenliği ve Savunma: Bu alanlardaki faaliyetler için yüksek düzeyde devlet onayı gerekir.

Bu ön lisansları veya onayları alamayan yatırımcılar, ilgili alanda şirket kurma hakkını elde edemez.

İdari ve Belgesel Eksiklikler

Kosova, süreçleri basitleştirmiş olsa da, başvurunun reddedilmesine neden olan en yaygın sorunlar idari hatalardır:

Sahte veya Eksik Belgeler: Başvuru sırasında sunulan belgelerin (pasaport kopyaları, vekâletnameler, ana sözleşme) eksik, güncel olmayan veya sahte olduğunun tespit edilmesi başvurunun reddedilmesine neden olur.
Yanlış Tercüme ve Noter Tasdiki: Yabancı dildeki belgelerin (Türkçe dahil) Arnavutça, Sırpça veya İngilizce dillerinden birine doğru şekilde yeminli tercümesinin yapılmaması ve noter tasdiki eksikliği, başvuruyu geçersiz kılar.

Sonuç olarak, Kosova yabancı yatırımcılara büyük kolaylıklar sunsa da, temiz bir yasal geçmişe sahip olmak, seçilen şirket türünün gerekliliklerini (sermaye gibi) karşılamak ve özel lisans gerektiren faaliyetler için ön onay almak, bu dinamik pazarda başarılı bir iş kurmanın temel ön şartlarıdır.

Kosova’da Şirket Kurmanın Avantajları

Kosova, Balkanlar’ın genç ve hızla gelişen ekonomisi olarak, uluslararası yatırımcılar için beklenmedik fırsatlar sunuyor. Tarihi ve kültürel bağların yanı sıra, ekonomik teşvikler de Türk girişimcilerin dikkatini bu dinamik pazara çekiyor. Peki, Kosova’yı sadece bir ticaret noktası değil, aynı zamanda büyüme platformu yapan temel avantajlar nelerdir?

İşte Kosova’da şirket kurmayı düşünen girişimciler için en önemli nedenler;

Avrupa’nın En Düşük Vergi Yükümlülükleri

Kosova, yabancı yatırımı çekmek için Avrupa kıtasının en düşük ve en basit vergi sistemlerinden birini sunar.

Düşük Kurumlar Vergisi (%10): Sabit %10 Kurumlar Vergisi (CIT) oranı, bölgedeki birçok ülkeye kıyasla büyük bir rekabet avantajı sağlar.
Temettü Vergisi Muafiyeti (%0): Hissedarlara dağıtılan kâr payları üzerinden vergi alınmaması, yatırımcıların sermayeyi serbestçe yönetmesine olanak tanır.
Basit Gelir Vergisi: Şahsi gelir vergisi oranları da oldukça düşüktür ve yıllık brüt maaşın büyük bir kısmı vergiden muaf tutulur.

Avro Kullanımı ve Finansal İstikrar

Kosova’nın resmi para birimi Avro (€)‘dur. Bu durum, özellikle uluslararası ticaret yapan veya Euro bölgesindeki müşterilere odaklanan Türk firmaları için kur riskini ortadan kaldırır. Avro kullanımı, ödeme ve faturalandırma süreçlerini basitleştirerek finansal öngörülebilirliği artırır ve AB pazarlarıyla doğrudan entegrasyonu kolaylaştırır.

Stratejik Konum ve Gümrük Avantajları

Kosova’nın konumu, Batı Avrupa ile Türkiye ve Balkanlar arasında stratejik bir köprü görevi görür. Bu coğrafi yakınlık, lojistik ve tedarik zinciri maliyetlerini düşürür. Ayrıca Kosova, Avrupa Serbest Ticaret Anlaşmaları (CEFTA) üyesidir ve Türkiye ile de Serbest Ticaret Anlaşması (STA) bulunmaktadır. Bu anlaşmalar sayesinde, Türk yatırımcılar Kosova üzerinden üretilen ürünleri birçok pazara gümrük vergisi avantajlarıyla ulaştırabilir.

Hızlı ve Kolay Şirket Kuruluşu

Kosova hükümeti, iş kurma süreçlerini yabancı yatırımcılar için son derece sadeleştirmiştir.

Hızlı Kayıt: Kosova İşletme Kayıt Ajansı (ARBK) aracılığıyla şirket tescil süresi genellikle 3 ila 7 iş günü gibi kısa bir sürede tamamlanır.
Yabancı Sermayeye Tam Özgürlük: Sınırlı Sorumluluk Şirketi (SH.P.K.) kurarken yerel ortak zorunluluğu yoktur ve yabancılar %100 sermayeye sahip olabilir.
Düşük Başlangıç Maliyeti: Diğer Avrupa ülkelerine kıyasla resmi başvuru ve kuruluş harçları oldukça düşüktür.

Oturum ve Çalışma İzni İmkanı

Kosova’da başarılı bir şirket kurmak ve faaliyete geçirmek, şirket sahiplerine ve yöneticilerine Yatırımcı Çalışma İzni (Tip G) ve buna bağlı olarak oturum izni alma hakkı tanır. Bu izin, BAE’deki Altın Vize kadar uzun süreli olmasa da (genellikle ilk başta 1 yıl verilir ve yenilenir), işinizi yönetirken yasal olarak Kosova’da ikamet etmenizi sağlar.

Ayrıca bu izin sayesinde, eş ve çocuklarınıza da sponsor olarak aile birleşimi yoluyla Kosova’da yerleşim imkanı sunabilirsiniz. Ancak bunların en kolay şekilde çözülebilmesi için elbette ki aracı firmayı iyi seçmeniz önemlidir. Kosova’da şirket kurmak, her ülkede olduğu gibi karmaşık bir prosedürdür. Bunu iyi idare edip, şirket kurulumunu hızlandıracak bi rfirmaya ihityacınız var. Bu nedenle bizleri aramaktan çekinmeyin. Sizler için en kısa yoldan Kosova’da şirket kurmak için elimizden geleni yapacağız.