Makedonya’da Şirket Kurmanın Temel Avantajları Nelerdir?
Kuzey Makedonya, Balkanlar’ın kalbinde yer alan stratejik konumuyla Avrupa pazarına erişim noktasında eşsiz bir kapı sunmaktadır. Ülkenin sunduğu en büyük avantajlardan biri, bölgedeki en düşük kurumlar vergisi oranlarından birine (%10) sahip olmasıdır. Ayrıca, Avrupa Birliği ile olan Serbest Ticaret Anlaşmaları sayesinde gümrük avantajları sağlar. Genç ve nitelikli iş gücü, düşük operasyonel maliyetler ve yabancı yatırımcılara sunulan teşvikler, Makedonya’yı yeni bir girişim başlatmak veya işini büyütmek isteyenler için son derece cazip bir merkez haline getirmektedir. Ülkenin NATO üyeliği ve AB adaylık süreci, hukuki güvenliği artırarak uzun vadeli yatırımlar için stabil bir ortam oluşturur. Lojistik açıdan ise Selanik Limanı’na yakınlığı ve Pan-Avrupa Koridorları üzerindeki konumu, ihracatçı firmalar için taşıma maliyetlerini minimize eden büyük bir fırsattır.
Şirket İsmi Seçerken Hangi Kriterlere Dikkat Edilmelidir?
Şirket ismi seçimi, markanızın gelecekteki kimliğini belirleyen en kritik adımlardan biridir. Seçeceğiniz ismin özgün, akılda kalıcı ve faaliyet alanınızla uyumlu olması gerekir. Kuzey Makedonya yasalarına göre, isim başka bir şirketle karıştırılacak kadar benzer olmamalıdır. İsmin telaffuzunun kolay olması ve uluslararası pazarlara hitap edecekseniz farklı dillerde olumsuz bir anlam taşımaması büyük önem taşır. Ayrıca, isimde yanıltıcı ifadelerden kaçınılmalı ve işletmenin türünü belirten (DOO, DOOEL gibi) ibarelerin eklenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Seçilen ismin domain (alan adı) uygunluğu da dijital pazarlama stratejileri açısından önceden kontrol edilmelidir. Yerel halkın kültürel hassasiyetlerini gözetmek ve ismin bölgedeki fonetik yapısına uyum sağlamak, marka bilinirliğini hızla artıracak stratejik bir dokunuş olacaktır.
İsim Uygunluğu Kontrolü Nasıl Yapılır?
Bir ismin tescil edilebilir olup olmadığını anlamanın en güvenilir yolu Kuzey Makedonya Merkezi Kayıt Sicili (Central Register) üzerinden ön araştırma yapmaktır. Resmi web sitesinde bulunan arama motoru aracılığıyla mevcut şirket isimlerini sorgulayabilir ve seçtiğiniz ismin kullanımda olup olmadığını görebilirsiniz. Ancak sadece tam eşleşmeye bakmak yeterli değildir; fonetik olarak benzer olan veya sadece küçük harf oyunlarıyla değiştirilmiş isimlerin de reddedilme ihtimali yüksektir. Bu aşamada profesyonel bir danışmandan destek almak, kayıt sürecinde yaşanabilecek zaman kayıplarını en aza indirecektir. Sicil dairesi, isimlerin benzersizliğini kontrol ederken sektör benzerliğini de göz önüne alabilir. Bu nedenle, seçtiğiniz ismin alternatiflerini de (en az üç seçenek) listeleyerek başvuruya gitmek, ilk seçeneğin reddedilmesi durumunda süreci yavaşlatmadan ilerlemenizi sağlar.
Hangi İsimlerin Kullanılması Kanunen Yasaktır?
Kuzey Makedonya mevzuatına göre, genel ahlaka aykırı, müstehcen veya saldırgan kelimeler içeren şirket isimleri kesinlikle yasaktır. Ayrıca, devlet kurumlarını, resmi kuruluşları veya uluslararası organizasyonları çağrıştıran isimlerin kullanımı özel izinlere tabidir. “Makedonya” kelimesinin veya devlet sembollerinin isimde yer alabilmesi için hükümetten özel onay alınması gerekmektedir. Tarihi şahsiyetlerin isimleri veya mevcut tescilli markalarla birebir aynı olan isimler de hukuki engellere takılmaktadır. Yanıltıcı, kamu düzenini bozan veya haksız rekabete yol açabilecek her türlü isimlendirme kayıt aşamasında reddedilmektedir. Ayrıca, bir ismin belirli bir meslek grubunu (örneğin “Banka” veya “Üniversite”) temsil etmesi için o alanda gerekli lisanslara sahip olunması şarttır. Bu kurallara uymayan isim başvuruları, idari para cezalarına veya doğrudan başvurunun iptaline yol açabilir.
Şirket Unvanında Yabancı Kelime Kullanılabilir Mi?
Makedonya’da şirket isimlerinin genellikle Makedonca ve Kiril alfabesiyle yazılması beklense de, uluslararası ticari faaliyetler göz önünde bulundurularak Latince karakterler ve yabancı dildeki terimlerin kullanımına izin verilmektedir. Ancak bu tür durumlarda, ismin Makedonca karşılığının da belirtilmesi veya ismin genel kabul görmüş bir terim olması gerekebilir. Özellikle teknoloji, danışmanlık veya ihracat sektörlerinde faaliyet gösteren firmalar İngilizce isimleri tercih etmektedir. Önemli olan, ismin tescil dosyasında hem Kiril hem de Latince formlarının doğru bir şekilde tanımlanması ve resmi sicile bu şekilde işlenmesidir. Yabancı dildeki bir ismin, yerel mevzuatın isim verme standartlarını (etik ve hukuki uygunluk) karşılaması gerektiğini unutmamak gerekir. Genellikle ticaret sicil memurları, anlamı bilinen küresel terimlere karşı oldukça esnek ve destekleyici bir tutum sergilemektedirler.
Makedonya’daki Yasal Şirket Türleri Nelerdir?
Kuzey Makedonya Ticaret Kanunu, yatırımcılar için çeşitli kurumsal yapılar sunmaktadır. En yaygın olanları Sınırlı Sorumlu Şirket (DOO/DOOEL), Anonim Şirket (AD), Komandit Şirket ve Kolektif Şirket’tir. Küçük ve orta ölçekli işletmeler genellikle basit yapısı ve sınırlı sorumluluk avantajı nedeniyle DOO veya tek ortaklı ise DOOEL yapısını tercih ederler. Büyük ölçekli yatırımlar ve halka açılma hedefi olanlar için ise Anonim Şirket (AD) yapısı daha uygundur. Her bir türün sermaye gereksinimleri, yönetim organları ve raporlama yükümlülükleri birbirinden farklılık gösterdiği için iş planınıza en uygun modeli seçmek kritiktir. Yabancı şirketler ayrıca ülkede şube (Branch) veya irtibat bürosu (Representative Office) açma hakkına da sahiptir; ancak irtibat büroları ticari faaliyet yürütemez, sadece pazar araştırması ve tanıtım yapabilir.
DOO Ve DOOEL Arasındaki Temel Fark Nedir?
Bu iki terim aslında aynı şirket türünü (Limited Şirket) temsil eder ancak ortaklık yapısı bakımından ayrılırlar. DOOEL (Društvo so Ograničena Odgovornost na Edno Lice), şirketin tek bir kurucu ortak (gerçek veya tüzel kişi) tarafından kurulduğunu ifade eder. Tüm yetki ve sorumluluk bu tek kişidedir. DOO (Društvo so Ograničena Odgovornost) ise en az iki veya daha fazla ortağın bir araya gelmesiyle oluşur. Ortaklar arasındaki hak ve yükümlülükler şirket sözleşmesiyle belirlenir. Yabancı yatırımcılar genellikle tam kontrol sahibi olmak istediklerinde DOOEL yapısını, yerel bir ortakla iş birliği yapacaklarında ise DOO yapısını seçmektedirler. Her iki yapıda da ortakların sorumluluğu, şirkete koydukları sermaye payı ile sınırlıdır, bu da kişisel varlıkların ticari risklere karşı korunmasını sağlar. Vergilendirme ve genel işletme kuralları açısından aralarında herhangi bir dezavantaj veya avantaj farkı bulunmamaktadır.
Şirket Kuruluşu İçin Hangi Belgeler Hazırlanmalıdır?
Kayıt süreci için gerekli olan temel belgeler arasında kurucuların pasaport kopyaları (yabancı gerçek kişiler için) veya güncel sicil tasdiknameleri (yabancı tüzel kişiler için) yer almaktadır. Ayrıca, şirket tüzüğü veya ana sözleşmesi, müdür atama kararı, imza sirküleri ve şirket merkezinin adresini kanıtlayan belgeler (kira kontratı veya tapu) hazırlanmalıdır. Tüm yabancı belgelerin Makedonca’ya yeminli tercüman tarafından çevrilmesi ve noter onaylı olması şarttır. Bazı durumlarda Apostil onayı da gerekebilmektedir. Eksiksiz hazırlanan bir dosya, kayıt sürecinin sorunsuz bir şekilde ilerlemesini sağlayacaktır. Başvuru formları (PO Formları) doğru doldurulmalı ve her bir kurucu ortağın kimlik bilgileri net bir şekilde beyan edilmelidir. Eksik veya hatalı bir belge, sicil dairesi tarafından dosyanın reddedilmesine ve tüm sürecin sil baştan başlamasına neden olabilir.
Merkezi Kayıt Sicili Süreci Nasıl İşler?
Kuzey Makedonya’da tüm şirket tescil işlemleri Merkezi Kayıt Sicili (Central Register) üzerinden yürütülür. Başvuru dosyası, gerekli tüm belgelerle birlikte fiziksel olarak veya elektronik imza aracılığıyla sisteme yüklenir. Kayıt memuru belgeleri inceleyerek kanuni şartlara uygunluğu kontrol eder. Herhangi bir eksiklik bulunmaması durumunda şirket tescil edilir ve benzersiz bir kayıt numarası (EMBS) ile vergi numarası (EDB) atanır. Bu süreç genellikle 1 ila 3 iş günü gibi kısa bir sürede tamamlanır. Kayıt işlemi bittiğinde, şirketin hukuki kişiliği resmen başlamış olur ve faaliyet izni belgesi düzenlenir. Elektronik sistemin hızı, bürokrasiyi minimuma indirerek yatırımcının hemen işe koyulmasına olanak tanır. Kayıt sonrası alınan “Karar” (Reshenie) belgesi, şirketin tüm resmi işlemlerinde ana dayanak noktasıdır.
Şirket Merkezi Adresi Nasıl Belirlenmelidir?
Makedonya’da tescil edilecek her şirketin resmi bir kanuni adrese sahip olması zorunludur. Bu adres, şirketin resmi tebligatları alacağı ve resmi defterlerini bulunduracağı yerdir. Ofis kiralamak en yaygın yöntem olsa da, fiziksel bir alana ihtiyaç duymayan girişimciler için “Sanal Ofis” hizmetleri de yasal olarak kabul edilmektedir. Seçilen adresin ticari faaliyet yürütmeye uygun bir bina olması ve mülk sahibinden alınan onay belgesinin veya kira sözleşmesinin sicil dairesine sunulması gerekir. Adres değişikliği durumunda, bu değişikliğin Merkezi Kayıt Sicili’ne bildirilmesi ve resmi kayıtlarda güncellenmesi zorunludur. Adres belirlerken lokasyonun lojistik avantajları ve maliyetleri de göz önünde bulundurulmalıdır. Üsküp gibi büyük şehirlerde prestijli bir adres seçmek, şirketin kurumsal imajına olumlu katkı sağlar.
Minimum Sermaye Tutarı Ne Kadardır Ve Nasıl Yatırılır?
Limited şirketler (DOO/DOOEL) için yasal olarak belirlenen minimum esas sermaye tutarı 5.000 Euro’dur. Bu sermaye, nakit olarak yatırılabileceği gibi aynî sermaye (ekipman, araç, gayrimenkul vb.) olarak da taahhüt edilebilir. Nakit sermayenin kayıt öncesinde bir geçici banka hesabına yatırılması veya kuruluş tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenmesi taahhüt edilebilir. Ancak genellikle tescil işleminin hızlı bitmesi ve banka hesaplarının kolay açılması için sermayenin başlangıçta yatırılması tavsiye edilir. Anonim şirketler (AD) için sermaye gereksinimi çok daha yüksektir ve genellikle 25.000 veya 50.000 Euro seviyesinden başlamaktadır. Sermayenin yatırıldığına dair banka dekontu, sicil dairesine sunulan dosyanın en önemli parçalarından biridir ve ödenmiş sermaye statüsü şirketin kredi değerliliğini de etkiler.
Banka Hesabı Açma Sürecinde Neler Yaşanır?
Şirket tescil edildikten sonra atılacak ilk adım, yerel bir bankada ticari hesap açmaktır. Makedonya’daki bankalar, kara paranın aklanmasının önlenmesi (AML) ve “müşterini tanı” (KYC) politikaları gereği sıkı denetimler uygulamaktadır. Hesap açılışı için şirket tescil belgeleri, müdürün kimlik belgeleri ve şirketin nihai faydalanıcılarını gösteren belgeler talep edilir. Çoğu durumda şirket müdürünün bankaya fiziksel olarak gitmesi gerekebilir. Bazı bankalar online başvuru imkanı sunsa da imza sirküleri için şube ziyareti standarttır. Hesap açıldığında, başlangıç sermayesi geçici hesaptan ana ticari hesaba aktarılır. Banka seçimi yapılırken sunulan internet bankacılığı hizmetleri, işlem komisyonları ve uluslararası para transfer hızı gibi faktörler titizlikle değerlendirilmelidir.
Noter İşlemleri Neden Zorunludur?
Makedonya hukuk sisteminde, şirket kuruluş belgelerinin birçoğunun hukuki geçerlilik kazanması için noter huzurunda onaylanması veya noter tasdikli olması gerekir. Özellikle imza sirküleri, ana sözleşme ve yetki belgeleri noterde onaylanır. Noter, belgeleri imzalayan kişilerin kimliklerini doğrular ve iradelerinin serbest olduğunu teyit eder. Yabancı dildeki belgelerin tercümesi de notere bağlı yeminli tercümanlarca yapılır. Noter onayı, tescil sürecindeki sahtecilik risklerini ortadan kaldırır ve resmi makamlarca belgenin kabul edilmesini sağlar. İşlemler sırasında noter masrafları belge sayısına göre değişiklik gösterebilir. Noter tasdiki, şirketin kuruluş belgelerinin orijinalliğini garanti altına alan en güçlü yasal mühürdür ve tüm kamu kurumları bu onayı şart koşar.
Vergi Kimlik Numarası (EDB) Nasıl Alınır?
Merkezi Kayıt Sicili’ne yapılan başvuru sonucunda şirket tescil edildiğinde, vergi kimlik numarası (EDB) otomatik olarak sistem tarafından atanır. Yani ayrıca bir vergi dairesi ziyareti yapmanıza gerek kalmaz; tescil belgenizde vergi numaranız zaten yer alacaktır. Bu numara, şirketin tüm mali işlemlerinde, fatura kesiminde ve devlet kurumlarıyla olan ilişkilerinde kullanılan ana kimliktir. Ancak sadece EDB’ye sahip olmak, KDV mükellefi olduğunuz anlamına gelmez. Vergi sistemindeki diğer yükümlülükler ve beyannameler için bir muhasebeci ile çalışmaya başlamak, yasal uyumluluk açısından en sağlıklı yoldur. EDB numarası, şirketin hem yurt içi hem de yurt dışı ticari yazışmalarında ve gümrük işlemlerinde belirtilmesi zorunlu olan benzersiz bir tanımlayıcıdır.
KDV Kaydı Yaptırmak Her Şirket İçin Zorunlu Mudur?
Kuzey Makedonya’da KDV (Katma Değer Vergisi) kaydı, yıllık cirosu belli bir sınırı (yaklaşık 2 milyon Makedon Denarı veya 32.500 Euro) aşan işletmeler için zorunludur. Bu sınırın altında kalan şirketler gönüllü olarak KDV sistemine dahil olabilirler. Gönüllü kayıt, özellikle mal alımlarında ödenen KDV’nin mahsup edilmesi ve ihracat odaklı çalışan firmalar için nakit akışı avantajı sağlar. KDV oranı genel olarak %18 olup, gıda, ilaç ve eğitim gibi bazı sektörlerde %5 veya %10 gibi indirimli oranlar uygulanmaktadır. Muhasebecinizle ciro beklentilerinizi değerlendirerek en doğru zamanda kayıt yaptırmanız önemlidir. KDV mükellefiyeti, aylık veya üç aylık dönemler halinde beyan edilmeli ve ödemeler titizlikle takip edilmelidir.
Şirket Müdürü Kimler Olabilir Ve Sorumlulukları Nelerdir?
Bir Makedon şirketinin müdürü hem yerel bir vatandaş hem de yabancı bir kişi olabilir. Müdürün Makedonya’da ikamet etmesi şart değildir ancak operasyonel kolaylık ve banka işlemleri için yerel bir temsilci veya oturum izni olan bir yönetici avantajlıdır. Müdür, şirketi resmi makamlara karşı temsil etmek, sözleşmeleri imzalamak ve yasal defterlerin tutulmasını sağlamakla yükümlüdür. Şirketin mali durumundan ve yasalara uyumundan birinci derecede sorumludur. Eğer müdür yabancı bir kişi ise ve ülkede aktif olarak çalışacaksa, tescil sonrasında çalışma izni ve oturum izni süreçlerini başlatması gerekecektir. Müdürün yetkileri tüzükte “sınırsız” veya “belirli limitlerle sınırlı” olarak tanımlanabilir; bu ayrım şirketin iç kontrol mekanizmaları için hayati önem taşır.
Dijital İmza Kullanımı Neden Kritik Bir Önem Sahiptir?
Kuzey Makedonya, kamu hizmetlerinin dijitalleşmesi konusunda oldukça ileri bir seviyededir. Şirket müdürlerinin bir dijital imza sertifikası (Token) edinmesi, devlet kurumlarıyla olan iletişimi büyük ölçüde hızlandırır. Dijital imza sayesinde yıllık mali raporların sunulması, vergi beyannamelerinin verilmesi ve gümrük işlemlerinin takibi internet üzerinden saniyeler içinde yapılabilir. Ayrıca, birçok bankacılık işlemi ve resmi belge talebi de dijital imza ile doğrulanmaktadır. Bu teknoloji, hem zaman tasarrufu sağlar hem de kağıt israfını önleyerek modern bir iş yönetimi altyapısı kurmanıza yardımcı olur. Dijital imza sertifikaları yetkili sağlayıcılardan (KIBS veya Makedonski Telekom gibi) temin edilir ve genellikle bir veya iki yıllık sürelerle yenilenir.
Şirket Kaşesi Yaptırmak Hala Şart Mıdır?
Geçmişte resmi bir zorunluluk olan şirket kaşesi kullanımı, yasal düzenlemelerle büyük ölçüde esnetilmiştir. Birçok devlet kurumu ve özel sektör kuruluşu artık sadece imzayı yeterli bulmaktadır. Ancak uygulamada, bankalar ve bazı yerel makamlar hala geleneksel bir alışkanlık olarak kaşeyi talep edebilmektedir. Şirket tescil edildikten sonra unvan, adres ve kayıt numarasını içeren basit bir kaşe yaptırmak, günlük operasyonlarda ve sözleşme süreçlerinde karışıklıkları önlemek adına tavsiye edilir. Özellikle gümrük beyannameleri veya resmi dilekçelerde kaşe kullanımı, belgenin kurumsal kimliğini güçlendiren bir unsur olarak görülmeye devam etmektedir. Şirket kaşesinin güncelliği ve üzerindeki bilgilerin sicil kayıtlarıyla birebir örtüşmesi, resmi işlemlerde herhangi bir duraksama yaşanmamasını sağlar.
Kuruluş Süreci Ortalama Ne Kadar Sürer?
Belgelerin eksiksiz hazırlanması durumunda, Kuzey Makedonya’da şirket tescili dünyanın en hızlı süreçlerinden birine sahiptir. Merkezi Kayıt Sicili genellikle 24 ila 72 saat içinde tescil işlemini tamamlar. Ancak hazırlık aşaması (tercümeler, noter onayları, banka geçici hesap açılışı) süreci toplamda 1-2 haftaya yayabilir. Eğer yabancı ortak bir tüzel kişilik ise, kendi ülkesinden alacağı belgelerin Apostil onayı ve gönderimi de bu süreyi etkileyebilir. Özetle, yerel bir profesyonelin rehberliğinde hareket eden bir yatırımcı, 10 gün içinde tüm hukuki altyapısını kurmuş ve faaliyete hazır hale gelmiş olur. Süreci hızlandırmak için tüm belgelerin dijital kopyalarının önceden hazırlanması ve yeminli tercüme işlemlerinin eş zamanlı yürütülmesi büyük avantaj sağlar.
Yabancı Yatırımcılar İçin Çalışma İzni Nasıl Alınır?
Makedonya’da şirket kurmak size otomatik olarak çalışma izni vermez. Şirket tescil edildikten sonra, yönetici veya ortak olarak ülkede fiilen çalışmak istiyorsanız “Çalışma ve Oturum İzni” başvurusu yapmanız gerekir. Bu süreç, İstihdam Ajansı ve İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülür. Şirketin sermaye yatırımı yapması veya yerel personel istihdam etmesi, çalışma izni onay sürecini kolaylaştıran faktörlerdir. Genellikle 1 yıllık verilen bu izinler, faaliyetlerin devam etmesi durumunda her yıl yenilenebilir. Çalışma izni sahibi olan yabancılar, ülkede yasal olarak ikamet etme, sigortalı olma ve aile birleşimi gibi haklardan yararlanabilirler. Başvuru sırasında adli sicil kaydı ve sağlık raporu gibi ek belgelerin de sunulması gerekebilir.
Serbest Ekonomi Bölgeleri Hangi Fırsatları Sunar?
Kuzey Makedonya’daki Teknolojik Endüstriyel Gelişim Bölgeleri (TIDZ), özellikle üretim ve ihracat odaklı büyük yatırımlar için olağanüstü teşvikler sunmaktadır. Bu bölgelerde faaliyet gösteren firmalar, 10 yıla kadar kurumlar vergisi ve kişisel gelir vergisinden muaf tutulabilirler. Ayrıca, inşaat malzemeleri, ekipman ve hammadde ithalatında KDV ve gümrük vergisi muafiyeti uygulanmaktadır. Altyapısı hazır araziler, düşük kira bedelleri ve hükümetin sunduğu nakdi yatırım destekleri, bu bölgeleri küresel markalar için cazip kılmaktadır. Eğer büyük ölçekli bir üretim planınız varsa, şirket tescilinizi bu bölgelerden birinde yapmayı mutlaka değerlendirmelisiniz. Bu bölgeler aynı zamanda gümrük prosedürlerinin basitleştirildiği ve devlet kurumlarının yatırımcıya doğrudan destek verdiği özel alanlardır.
Muhasebeci Tutmak Yasal Olarak Zorunlu Mudur?
Evet, Kuzey Makedonya yasalarına göre her kayıtlı şirketin lisanslı bir muhasebeci veya muhasebe firmasıyla çalışması zorunludur. Aylık vergi beyannamelerinin verilmesi, maaş bordrolarının hazırlanması ve yıllık bilançoların Merkezi Kayıt Sicili’ne sunulması profesyonel bilgi gerektiren süreçlerdir. Yerel mevzuata hakim bir muhasebeci, sadece yasal uyumluluğu sağlamakla kalmaz, aynı zamanda vergi planlaması ve devlet teşviklerinden yararlanma konusunda da size rehberlik eder. Hatalı beyanname verilmesi durumunda ağır para cezalarıyla karşılaşabileceğiniz için, güvenilir bir muhasebe partneri seçmek şirketinizin sağlığı için kritiktir. Muhasebeciniz aynı zamanda çalışma izinleri ve sosyal güvenlik bildirimleri gibi konularda da en büyük yardımcınız olacaktır.
Şirket Tüzüğü (Ana Sözleşme) Nasıl Hazırlanmalıdır?
Şirket tüzüğü, işletmenizin “anayasası” niteliğindedir. Bu belgede şirketin unvanı, merkezi, faaliyet amaçları, ortakların pay oranları, yönetim organları ve kar dağıtım esasları gibi temel kurallar yer alır. Standart şablonlar mevcut olsa da, ortaklar arasındaki hakları korumak ve gelecekteki olası anlaşmazlıkları önlemek adına tüzüğün özelleştirilmesi önerilir. Özellikle temsil yetkileri, hisse devri kısıtlamaları ve tasfiye şartları gibi maddeler dikkatle yazılmalıdır. Tüzük, tüm kurucular tarafından imzalanır ve noter tarafından onaylandıktan sonra Merkezi Kayıt Sicili’ne sunularak şirketin temel dayanağı haline gelir. Tüzüğün esnek ama hukuki açıdan sağlam olması, ileride yapılacak sermaye artırımları veya ortaklık değişimleri için kolaylık sağlar.
Şirket Tasfiye Süreci Nasıl İşler?
İşlerin planlandığı gibi gitmemesi durumunda bir şirketi kapatmak, kurmaktan daha uzun ve karmaşık bir süreçtir. Şirketin borçlarının ödenmesi, varlıklarının satılması ve tüm yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekir. Tasfiye kararı alındıktan sonra bu durum sicil dairesine bildirilir ve bir tasfiye memuru atanır. Alacaklılara çağrı yapılır ve belli bir bekleme süresi sonunda tüm borçlar temizlenirse şirketin kaydı silinir. Vergi dairesinden alınacak “borcu yoktur” yazısı bu sürecin en kritik parçasıdır. Gönüllü tasfiye genellikle 6 ay ile 1 yıl arasında sürebilir, bu yüzden kapatma kararı vermeden önce mali durumun netleştirilmesi şarttır. Ayrıca tasfiye sürecindeki şirketin vergi beyannameleri verilmeye devam edilmeli ve tasfiye memuru süreci titizlikle yönetmelidir.
Makedonya’da E-Ticaret Şirketi Kurulabilir Mi?
Kuzey Makedonya, e-ticaret sektörü için oldukça uygun bir hukuki altyapıya sahiptir. E-ticaret yapmak isteyen girişimciler, standart bir DOO veya DOOEL şirketi kurarak faaliyetlerine başlayabilirler. Kayıt aşamasında faaliyet kodları arasına “internet üzerinden perakende satış” kodu eklenmelidir. Yerel bankalar, güvenli ödeme geçitleri (Payment Gateway) sunarak online kredi kartı tahsilatına imkan tanımaktadır. Ayrıca, ülkenin lojistik ağının gelişmiş olması ve kurye hizmetlerinin yaygınlığı, hem yerel hem de bölgesel e-ticaret operasyonları için büyük avantaj sağlar. Gümrük mevzuatı ve tüketici hakları yasalarına uyum sağlamak, sürdürülebilir bir e-ticaret modeli için temel gerekliliklerdir. Ayrıca GDPR uyumlu veri koruma politikalarının web sitesinde bulunması, hukuki güvenirlik açısından zorunludur.
Şirket Banka Sermayesi Ne Zaman Yatırılmalıdır?
Kuzey Makedonya’da şirket kurarken taahhüt edilen nakit sermayenin yatırılma zamanı seçilen yönteme göre değişir. Eğer şirketi “kuruluş anında tam ödemeli” olarak tescil ettirmek istiyorsanız, parayı sicil başvurusundan önce geçici bir banka hesabına yatırmanız ve dekontu dosya ekine koymanız gerekir. Ancak yasa, sermayenin tescilden itibaren bir yıl içinde ödenmesine de olanak tanır. Çoğu yatırımcı, banka hesap açılışını kolaylaştırmak ve şirketin finansal yeterliliğini göstermek adına sermayeyi tescil öncesinde veya hemen sonrasında yatırmayı tercih eder. Sermayenin ödenmemesi, ortakların kişisel sorumluluğunun artmasına ve bazı idari kısıtlamalara yol açabilir. Sermayenin ödendiğine dair banka onayının sicil dairesine sonradan sunulması, ödenmiş sermaye kaydının güncellenmesini sağlar.
Kayıt Sonrası Yapılması Gereken Bildirimler Nelerdir?
Şirket tescil edildikten sonra işlemler sadece sicil dairesiyle sınırlı kalmaz. Atanan müdürün imza sirkülerinin çıkarılması, banka hesaplarının aktif edilmesi ve varsa çalışanların sosyal güvenlik sistemine kaydı yapılmalıdır. Ayrıca, şirketin faaliyet göstereceği iş yeri için belediyeden gerekli izinlerin alınması veya sektörel lisanslara (turizm, inşaat, gıda vb.) başvurulması gerekebilir. Vergi dairesine ve istatistik kurumuna yapılması gereken rutin bildirimler genellikle muhasebeci tarafından takip edilir. Tüm bu adımların zamanında atılması, şirketin yasal olarak “aktif ve uyumlu” kalmasını sağlar ve olası cezaların önüne geçer. Ayrıca, şirketin gerçek faydalanıcılarının (UBO) tescil edilmesi, kara paranın önlenmesi yasaları uyarınca tescilden sonraki birkaç hafta içinde tamamlanması gereken kritik bir işlemdir.
Şirket İsmi Değişikliği Sonradan Mümkün Müdür?
Evet, faaliyet gösteren bir şirketin ismini değiştirmek her zaman mümkündür ancak bu işlem bir “tüzük değişikliği” gerektirir. Ortaklar kurulu toplanarak isim değişikliği kararı alır ve yeni ismin uygunluğu tekrar kontrol edilir. Karar noter onayından geçer ve Merkezi Kayıt Sicili’ne başvurulur. İsim değişikliği onaylandığında, şirketin eski unvanı altındaki tüm hak ve borçları yeni unvanına devrolur. Bu süreç sonrasında bankalar, vergi dairesi ve diğer iş ortaklarına unvan değişikliği bildirilmelidir. Ayrıca kaşe, antetli kağıt ve tabela gibi görsel unsurların da güncellenmesi gerekecektir. Yeni unvanın tesciliyle birlikte şirketin kurumsal kimliğini yeniden inşa etme süreci başlar ancak vergi numarası (EDB) ve kayıt numarası (EMBS) aynı kalır.
Yıllık Raporlama Yükümlülükleri Nelerdir?
Makedonya’da her şirket, faaliyet gösterip göstermediğine bakılmaksızın her yılın başında (genellikle Şubat veya Mart sonuna kadar) bir önceki yıla ait mali raporlarını sunmak zorundadır. Bu raporlar; bilanço, gelir tablosu ve nakit akış tablolarını içerir. Raporların elektronik olarak Merkezi Kayıt Sicili’ne yüklenmesi zorunludur. Ayrıca, yıllık vergi beyannamesi de ilgili takvim döneminde vergi dairesine sunulur. Raporların zamanında sunulmaması, yüksek para cezalarına ve şirketin sicil dairesi tarafından “pasif” duruma düşürülmesine neden olabilir. Bu süreçlerin tamamı yetkili bir muhasebeci tarafından profesyonelce yönetilmelidir. Şeffaf raporlama, şirketin kredi notunu koruduğu gibi ileride olası bir satış veya ortaklık durumunda yatırımcılar için güven telkin eder.
Şirket Kurarken Danışmanlık Almak Faydalı Mıdır?
Yabancı bir ülkede iş kurmak, dil bariyeri ve yerel mevzuatın karmaşıklığı nedeniyle zorlayıcı olabilir. Profesyonel bir danışmanlık hizmeti almak; doğru şirket türünün seçilmesinden isim tesciline, banka süreçlerinden oturum izni başvurularına kadar her adımda size zaman ve para kazandırır. Hukuki hataların önlenmesi, vergi avantajlarının maksimize edilmesi ve yerel bürokrasiyle olan ilişkilerin yönetilmesi noktasında uzman desteği hayati önem taşır. Özellikle Kuzey Makedonya’daki yerel iş kültürünü ve güncel yasal değişiklikleri bilen bir partner ile çalışmak, yatırımınızın güvenli bir zeminde yükselmesini sağlayacaktır. Danışmanlar, yerel ağlarını kullanarak iş geliştirme süreçlerinizi hızlandırabilir ve sizi karşılaşabileceğiniz gizli risklere karşı önceden uyarabilir.
