İspanya’da İş Kurmak ve Oturum Almak: Türk Vatandaşları İçin Stratejik Bir Rehber

İspanya, Avrupa’nın dördüncü büyük ekonomisi ve güçlü bir girişimcilik ekosistemine sahip bir ülke olarak, Türk girişimciler için stratejik öneme sahip bir kapı konumundadır. İş kurma ve yerleşme süreçleri, doğru vize ve şirket yapısının seçilmesiyle başarılı bir şekilde yönetilebilir. Bu rapor, İspanya’da kendi işini kurmak ve bu yolla oturum izni elde etmek isteyen Türk vatandaşları için kapsamlı bir yol haritası sunmaktadır.  

Analizler, İspanya’nın artık pasif sermaye akışından ziyade, ekonomiye somut katkı sağlayacak nitelikli girişimcileri ve profesyonelleri çekmeye odaklandığını ortaya koymaktadır. Bunun en net göstergesi, daha önce popüler bir seçenek olan Yatırımcı Vizesi (Golden Visa) programının 3 Nisan 2025 tarihi itibarıyla resmi olarak sonlandırılmasıdır. Bu karar, yeni başvurular için gayrimenkul yatırımı yoluyla doğrudan oturum izni alımı imkanını ortadan kaldırmıştır. Ancak, programdan daha önce yararlanmış olan yatırımcıların ve aile bireylerinin oturum hakları ve kart yenileme imkanları korunmaktadır.  

Bu gelişmeler ışığında, Türk girişimciler için en uygun ve güvenilir yol haritası artık iki ana seçeneğe dayanmaktadır:

1. Girişimci Vizesi (Visado para Emprendedor): Bu vize türü, teknoloji ve inovasyon alanında faaliyet gösteren ve İspanya’nın genel ekonomik çıkarlarına katkıda bulunacak projeler için tasarlanmıştır. Minimum yatırım şartı olmaması ve hızlı başvuru değerlendirme süreci gibi avantajlar sunmaktadır.  
2. Bağımsız Çalışan Vizesi (Self-Employment Visa): Girişimci vizesinin yenilikçilik şartını karşılamayan, geleneksel iş kollarına yönelik projeler veya serbest meslek faaliyetleri için uygun bir alternatiftir.  

Her iki yol için de atılması gereken ilk ve en kritik adım, İspanya’da tüm yasal ve mali işlemlerin temelini oluşturan NIE (Número de Identificación de Extranjero) adı verilen yabancı kimlik numarasını edinmektir. Şirket kuruluş maliyetleri ve vergi yükümlülükleri, İspanya’nın yeni şirketlere uyguladığı vergi teşvikleri sayesinde rekabetçi bir seviyededir.  

Giriş: İspanya Pazarının Analizi

İspanya, Avrupa Birliği (AB) ve Schengen Bölgesi’ne stratejik bir giriş noktası olmasıyla bilinir. Ülke, Avrupa’nın toplam GSYİH’sinin %8,3’ünü oluşturan büyük bir ekonomiye sahiptir ve istikrarlı bir büyüme ivmesi sergilemektedir. Bu güçlü ekonomik temel, yabancı girişimciler için güvenli bir yatırım alanı sunmaktadır.  

İspanyol hükümeti, yeni kurulan işletmeleri desteklemek için çeşitli teşvikler ve programlar uygulamaktadır. Yeni kurulan şirketler, ilk iki kârlı yıl için %15 gibi düşük bir kurumlar vergisi oranından faydalanabilmektedir. Ayrıca, araştırma ve geliştirme (AR-GE) faaliyetleri için %25’e varan vergi kredileri ve teknoloji tabanlı projeler için finansal destekler de mevcuttur. Bu tür teşvikler, özellikle teknoloji ve inovasyon odaklı projeler için İspanya’yı cazip bir pazar haline getirmektedir.  

Türkiye ile İspanya arasında 2003 yılında imzalanan Çifte Vergilendirme Anlaşması, Türk yatırımcılar için mali yükü hafifleten önemli bir faktördür. Bu anlaşma, bir kazancın her iki ülkede de vergilendirilmesinin önüne geçerek, iş yapma maliyetlerini öngörülebilir kılmaktadır. Ancak, bu avantajlardan bağımsız olarak, yerel mevzuat ve bürokrasiye uyum sağlamak için profesyonel destek almak, sürecin sorunsuz ilerlemesi için hayati önem taşımaktadır.  

Temel Yasal ve Kimliksel Adımlar

İspanya’da bir şirket kurma veya herhangi bir resmi işlem yapma süreci, belirli temel adımların atılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu adımlar, tüm sürecin başarılı bir şekilde ilerlemesi için bir ön koşul niteliğindedir.

NIE (Yabancı Kimlik Numarası) ve CIF (Vergi Kimlik Kodu)

İspanya’daki her yabancı uyruklu birey, tüm ticari, mali ve idari işlemler için zorunlu olan benzersiz bir kimlik numarası olan NIE’yi (Número de Identificación de Extranjero) edinmek zorundadır. Bu numara, bir banka hesabı açmaktan şirket kuruluşuna kadar her adımda gereklidir. İspanya’da ikamet eden bir kişi, bu numarayı ilindeki Yabancılar Ofisi veya Polis Karakolu’ndan alabilir. İspanya’da bulunmayan kişiler ise kendi ülkelerindeki İspanya Konsolosluğu aracılığıyla başvuru yapabilirler.  

Şirketler için ise bir vergi kimlik kodu olan CIF (Código de Identificación Fiscal) alınması gerekmektedir. CIF, şirketin vergi numarası ve aynı zamanda KDV numarası olarak işlev görmektedir. Bu numara, Vergi Dairesi’ne (Agència Tributària) yapılacak başvuruyla elde edilir ve kuruluş belgesi imzalandıktan sonra talep edilir. Bu süreçte kullanılan “Modelo 036” formu, şirketin yasal kimliğinin ilk adımıdır. Bu kimlik numaralarının eksiksiz temini, sürecin ilerlemesi için temel bir gerekliliktir.  

İş Planı Hazırlığı ve ENISA Raporu

Girişimci Vizesi’ne başvurmayı planlayanlar için, detaylı bir iş planı hazırlanması süreci en önemli aşamalardan biridir. Bu plan, sadece iş fikrini değil, aynı zamanda projenin İspanya ekonomisi için taşıdığı yenilikçi veya teknolojik değeri kanıtlamalıdır. Geleneksel iş modelleri, bu vize türünün temel amacına uygun görülmemektedir.  

İş planı, İspanya Ulusal İnovasyon Şirketi (ENISA) tarafından titizlikle incelenmektedir. ENISA, özellikle projenin istihdam yaratma potansiyeli , başvuru sahibinin mesleki profili ve tecrübesi , pazar analizi ve finansman projeksiyonları , ve İspanya’ya sağlayacağı katma değeri dikkate alarak bir rapor hazırlamaktadır. Bu raporun olumlu olması, vize başvurusunun kabulü için kritik bir öneme sahiptir.  

Başvuru süreçlerinde sıkça rastlanan ret nedenleri arasında, iş planının tutarsızlığı, finansal kaynakların yetersizliği veya başvuru sahibinin ilgili alandaki yetkinlik eksikliği yer almaktadır. Bu durum, yetkililerin sunulan planın sadece bir kağıt üzerinde değil, aynı zamanda gerçekçi ve uygulanabilir olmasını beklediğini göstermektedir. Bu nedenle, iş planı hazırlanırken tüm verilerin tutarlı olması ve kaynaklarının net bir şekilde gösterilmesi hayati önem taşımaktadır. Profesyonel danışmanlık hizmetleri, bu aşamada sürecin başarıyla tamamlanmasına önemli katkılar sağlamaktadır.  

İspanya’da Şirket Yapıları ve Kuruluş Prosedürleri

İspanya’da yabancılar için en yaygın üç şirket yapısı, bireysel girişimcilik (Autónomo), limited şirket (S.L.) ve anonim şirkettir (S.A.). Her bir yapının kendine özgü avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.  

Şirket Türlerinin Karşılaştırmalı Analizi

Bu karşılaştırmalı tabloya göre, çoğu Türk girişimci için en uygun ve dengeli yapı, sınırlı sorumluluk ve görece düşük sermaye gereksinimi nedeniyle Sociedad Limitada (S.L.) şirket türüdür.

Adım Adım Şirket Kuruluşu Prosedürü

İspanya’da şirket kurmak, belirli bir yasal ve bürokratik süreci takip etmeyi gerektirir. Bu süreç, yabancılar için de benzer şekilde işlemektedir.

1. NIE Alımı: Tüm hissedarlar ve yöneticiler için NIE numarası alınması, sürecin ilk ve en önemli adımıdır.  
2. Şirket Adı Tescili: Merkezi Ticaret Sicili’nden (Registro Mercantil Central) benzersiz bir şirket adı için “Olumsuz İsim Sertifikası” (Certificado Negativo de Denominación Social) alınmalıdır. Bu süreç ortalama 3 gün sürmektedir.  
3. Banka Hesabı Açılışı ve Sermaye Yatırımı: Şirket adına yerel bir banka hesabı açılır ve gerekli minimum sermaye bu hesaba yatırılır. S.L. için bu tutar minimum 3.000 €’dur. Bankadan bu yatırımı kanıtlayan bir makbuz alınması zorunludur.  
4. Noter İşlemleri ve Kuruluş Senedi İmzalanması: Şirket tüzüğünü ve ana sözleşmesini içeren kuruluş senedi (Escritura Pública de Constitución) bir noter huzurunda imzalanır. Noter masrafları 300 € ile 500 € arasında değişebilir.  
5. Vergi Dairesi ve CIF Alımı: İmzalanan kuruluş senedi ile Vergi Dairesi’ne başvurularak şirketin geçici ve ardından kesin CIF numarası alınır.  
6. Ticaret Sicili’ne Kayıt: Kuruluş senedi, şirketin yasal kimliğini kazanması için yerel Ticaret Sicili’ne (Registro Mercantil) sunulur.  
7. Sosyal Güvenlik Kaydı: Şirket, çalışanları veya kendini (yönetici olarak) Sosyal Güvenlik sistemine (Seguridad Social) kaydettirmelidir.  
8. Lisanslar ve İzinler: İşin niteliğine göre, yerel belediyeden açılış ruhsatı veya diğer sektörel lisanslar alınması gerekebilir.  

Bu süreçlerin tamamlanması, şirket yapısının yasal bir zemine oturtulmasını ve İspanya’da ekonomik faaliyetlere başlamak için gerekli tüm bürokratik adımların atılmasını sağlamaktadır.

Türk Vatandaşları İçin Oturum İzni Seçenekleri

Türk vatandaşları, İspanya’da iş kurma amacıyla çeşitli oturum izni türlerine başvurabilirler. Her vize türü, farklı gereklilikler ve avantajlar sunmaktadır.

Oturum İzni Seçenekleri Özeti

Yatırımcı Vizesi (Golden Visa) Hakkında Güncel Bilgiler

Yatırımcı Vizesi, yabancıların en az 500.000 € değerinde gayrimenkul alımı veya finansal yatırım yoluyla İspanya’da oturum izni almasını sağlayan bir programdı. Ancak, 3 Nisan 2025’te yürürlüğe giren yeni bir yasayla bu program resmi olarak sona erdirilmiştir. Bu kararın arkasında, gayrimenkul fiyatlarındaki artışın yol açtığı konut krizi ve AB otoritelerinin bu tür programlara yönelik güvenlik ve şeffaflık endişeleri yer almaktadır. Bu gelişme, İspanya’nın yatırım politikalarında pasif sermayeden, ülkeye aktif ekonomik katkı sağlayan göçmenleri tercih etme yönünde önemli bir dönüşümün göstergesidir. Programın sona ermesi, yeni başvuru yapmayı düşünen Türk yatırımcıların bu yolu artık kullanamayacağı anlamına gelmektedir.  

Ankara Anlaşması’nın İspanya’daki Durumu

1963 tarihli Ankara Anlaşması, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına AB ülkelerinde iş kurma ve yerleşim hakkı tanımaktadır. Ancak, bu anlaşmanın İspanya’daki uygulaması, İngiltere’deki popülerliğine kıyasla daha az avantaj sunmaktadır. Bazı kaynaklar, bu anlaşma kapsamında bir “Self-Employment Ankara Anlaşması” vizesi olduğunu belirtse de , bu genellikle standart Bağımsız Çalışan Vizesi’ne eşdeğer olarak değerlendirilmektedir. Hukuki dayanak ve uygulamadaki belirsizlikler, bu yolun diğer oturum izni seçenekleri kadar güvenilir ve net olmadığını göstermektedir. Bu nedenle, girişimcilerin daha net ve kapsamlı bir süreç sunan Girişimci Vizesi veya Bağımsız Çalışan Vizesi’ne odaklanmaları daha doğru bir strateji olacaktır.  

Maliyetler, Vergiler ve Sosyal Güvenlik Yükümlülükleri

İspanya’da bir iş kurmanın finansal boyutu, kuruluş maliyetleri, vergilendirme ve sosyal güvenlik ödemelerini içermektedir.

Şirket Kuruluş Maliyetleri Dökümü

Limited Şirket (S.L.) için minimum başlangıç sermayesi 3.000 €’dur ve bu tutar şirket tescil edildikten sonra harcanabilir. Toplam kuruluş maliyetleri ise ortalama 1.000 € civarındadır ve bu tutar noter, ticaret sicili gibi idari giderleri kapsamaktadır.  

Ana Gider Kalemleri:

• Noter Ücretleri: 300-500 € arasında değişebilir.  
• Ticaret Sicili Kaydı: 60-400 €.  
• Şirket Unvanı Tescili: 13,52 € + KDV.  
• Avukatlık ve Danışmanlık Ücretleri: Bu hizmetlerin maliyeti 200 €’dan başlamaktadır. Profesyonel destek almak, süreci hızlandırır ve olası hataları engeller.  

Vergilendirme

İspanya’da şirketler için uygulanan ana vergiler Kurumlar Vergisi ve KDV’dir.

Yeni şirketler için uygulanan %15’lik kurumlar vergisi oranı, İspanya’nın girişimciliği destekleme politikasının önemli bir unsurudur. Bu vergi teşviki, işletmelerin başlangıç aşamasında finansal olarak daha rahat büyümesine olanak tanımaktadır.

Sosyal Güvenlik Primleri

Serbest meslek sahipleri (Autónomo), kendi sosyal güvenlik primlerini ödemekle yükümlüdür. Prim tutarı, elde edilen gelire göre hesaplanır ve 2023 verilerine göre aylık 230 € ile 500 € arasında değişebilmektedir. Yeni girişimciler için ilk yıl aylık 80 € gibi sabit ve indirimli bir oran uygulanmaktadır. Bir S.L. şirketinde çalışanlar için ise, brüt maaşın %30,4’ü işveren tarafından, %6,45’i ise çalışan tarafından sosyal güvenlik primi olarak ödenmektedir.  

Stratejik İpuçları ve Tavsiyeler

İspanya’da iş kurma ve oturum izni süreçleri, detaylı planlama ve profesyonel destek gerektiren karmaşık adımlardan oluşmaktadır.

• Profesyonel Destek Alın: NIE başvurusundan şirket kuruluşuna, vize işlemlerinden vergi beyannamelerine kadar her adımda bir avukat veya yerel mali danışman (Gestor) ile çalışmak, sürecin sorunsuz ilerlemesini sağlamanın en güvenilir yoludur.  
• İş Planına Odaklanın: Girişimci vizesine başvuranlar için iş planı, sadece bir iş fikri sunan bir belge değildir. Bu plan, başvuranın finansal yeterliliğini, sektörel yetkinliğini ve İspanya ekonomisine sağlayacağı katkıyı kanıtlayan en önemli belgedir. Planın tutarlı, gerçekçi ve kaynakçalı olması, başvurunun olumlu sonuçlanması için hayati önem taşımaktadır.  
• Tecrübe Önceliği: Konsolosluklar ve değerlendirme birimleri, başvuru sahibinin sunduğu iş planıyla ilgili alanda tecrübesi olmasını beklemektedir. Bu nedenle, Türkiye’de en iyi bilinen ve tecrübe sahibi olunan bir alanda başvuru yapılması tavsiye edilmektedir.  
• Zaman Yönetimi: NIE alımı, banka hesabı açma ve noter işlemleri gibi adımlar belirli bir zaman çizelgesi içinde gerçekleşir. Sürece mümkün olduğunca erken başlamak ve profesyonel destekle adımları planlamak, beklenmedik gecikmelerin önüne geçmek için kritik öneme sahiptir.  

Sonuç: Eylem Odaklı Yol Haritası Önerisi

İspanya’da iş kurarak oturum almak isteyen Türk vatandaşları için en doğru strateji, güncel mevzuat değişikliklerini dikkate alarak net ve aşamalı bir yol haritası izlemektir.

• 1. Adım: Vize Stratejisini Belirleyin. İş fikrinizin teknolojik ve yenilikçi bir bileşeni varsa Girişimci Vizesi’ni, geleneksel bir iş veya serbest meslek ise Bağımsız Çalışan Vizesi’ni hedefleyin.
• 2. Adım: Yasal Kimlik Temellerini Atın. İspanya’daki tüm işlemlerin ön koşulu olan NIE numarasını Türkiye’deki İspanya Konsolosluğu’ndan veya İspanya’ya varınca Polis Ofisi’nden edinin.
• 3. Adım: İş Planınızı Oluşturun ve Finansal Yeterliliğinizi Kanıtlayın. Seçtiğiniz vize türüne uygun olarak, projenizin uygulanabilirliğini ve finansmanını detaylandıran kapsamlı bir iş planı hazırlayın. Bu plan, projenizin İspanya’ya sağlayacağı katma değeri vurgulamalıdır. Ayrıca, kendinizin ve ailenizin yaşam masraflarını karşılayacak yeterli finansal kaynağa sahip olduğunuzu gösteren belgeleri toplayın.
• 4. Adım: Şirket Kuruluşunu Gerçekleştirin. Yasal sorumlulukları sınırlamak için S.L. yapısını tercih edin. NIE belgesi, unvan tescil sertifikası ve sermaye yatırımı makbuzu ile noter işlemlerini başlatın. Şirketinizi Ticaret Sicili’ne ve Vergi Dairesi’ne kaydedin.
• 5. Adım: Vize Başvurusunu Yapın. Tüm belgeleriniz ve şirket kurulumunuz tamamlandığında, Türkiye’deki İspanya Konsolosluğu’na başvurunuzu yapın. Girişimci Vizesi için İspanya içinden doğrudan UGE-CE’ye başvuru yapmak da mümkündür.  

Bu yol haritası, Golden Vize’nin sona ermesiyle oluşan yeni ortamda, Türk girişimcilerin İspanya’daki hedeflerine ulaşabilmeleri için güvenilir ve eylem odaklı bir rehber niteliği taşımaktadır. Her adımda profesyonel destek almak, karmaşık süreçleri basitleştirerek başarı şansını artıracaktır.