Sırbistan’da Şirket Kurmak ve Oturum İzni Almak

Sırbistan, Güneydoğu Avrupa’nın kilit noktasında, düşük işletme maliyetleri, nitelikli iş gücü ve Avrupa Birliği’ne entegrasyon potansiyeli ile yabancı yatırımcıların ve girişimcilerin son yıllarda en çok ilgi gösterdiği ülkelerden biri haline geldi. Belgrad ve Novi Sad gibi şehirler, dinamik bir teknoloji ve iş ekosistemine ev sahipliği yaparken, Sırbistan’da şirket kurmak, sadece ticari bir yatırım değil, aynı zamanda Avrupa’nın kapılarını açan bir oturum izni (boravišna dozvola) yolculuğunun da başlangıcı anlamına geliyor.

Bu kapsamlı rehber, Sırbistan’da bir şirket kurmanın avantajlarından, adım adım kuruluş prosedürlerine ve bu şirket üzerinden oturum izni almanın tüm yasal gerekliliklerine derinlemesine odaklanmaktadır.

Sırbistan’da Şirket Kurmak

Sırbistan, ticari olarak neden Karadağ gibi komşularından ayrışır ve yatırımcıya ne gibi avantajlar sunar?

1. Düşük ve Sabit Vergi Yapısı

Sırbistan’ın vergi sistemi, ülkeyi bölgesel bir finans merkezine dönüştürmenin temelini oluşturur.

Kurumlar Vergisi (Corporate Income Tax – CIT): Sırbistan’da kurumlar vergisi, tüm şirketler için sabittir ve %15 gibi oldukça rekabetçi bir orandadır. Bu, Batı Avrupa’daki oranların çok altında olup, kâr marjını yüksek tutmak isteyen şirketler için büyük bir teşviktir.
Kişisel Gelir Vergisi (Personal Income Tax – PIT): PIT oranı da %10 gibi düşük bir seviyedededir. Ancak, en büyük avantajlardan biri, yazılım geliştirme ve Ar-Ge gibi belirli sektörlerde çalışan yüksek vasıflı personel için uygulanan maaş vergisi muafiyetleri ve indirimleridir.
Katma Değer Vergisi (KDV/VAT): Standart oran %20’dir, ancak temel gıda maddeleri, ilaçlar ve ihracat gibi alanlarda indirimli oranlar (%10 veya %0) uygulanır.

2. Stratejik Konum ve Uluslararası Ticaret Anlaşmaları

Sırbistan, Avrupa’nın ana ulaşım koridorlarının kesişim noktasında yer alır. Bu merkezi konum, Sırbistan’da üretilen malların ve sunulan hizmetlerin geniş bir pazara kolayca erişmesini sağlar.

Gümrüksüz Erişim: Sırbistan, Avrupa Birliği (AB) üyesi olmamasına rağmen, AB ile Serbest Ticaret Anlaşması (SAA) imzalamıştır. Ayrıca CEFTA (Orta Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması), EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Birliği), Türkiye ve Rusya gibi önemli pazarlarla da serbest ticaret anlaşmaları bulunmaktadır. Bu, Sırp şirketlerinin yaklaşık 800 milyonluk bir tüketici pazarına gümrüksüz veya çok düşük gümrük vergileriyle erişebilmesi demektir.
Hukuki Uyum: AB üyeliği adaylığı, Sırp hukuk sisteminin AB standartlarına hızla uyum sağlamasına neden olmuş, bu da yabancı yatırımcılar için daha şeffaf ve öngörülebilir bir hukuki ortam yaratmıştır.

3. Nitelikli ve Çok Dilli İş Gücü

Sırbistan, özellikle mühendislik, bilişim teknolojileri (IT) ve bilim alanlarında yüksek eğitimli, yetenekli bir iş gücüne sahiptir. Birçok Sırp profesyonel, akıcı bir şekilde İngilizce ve Almanca konuşabilmektedir. İş gücü maliyetleri ise Batı Avrupa’ya kıyasla oldukça rekabetçidir.

Sırbistan’da Şirket Kurulumu Adımları

Yabancı yatırımcılar için en yaygın şirket türü, Türkiye’deki Limited Şirkete (Ltd. Şti.) karşılık gelen Društvo sa Ograničenom Odgovornošću (DOO) yani Sınırlı Sorumluluk Şirketi’dir.

Adım 1: Şirket Türünü ve Adını Belirleme

DOO: Kurulumu en kolay, sermayesi en düşük ve sorumluluğu en sınırlı olan türdür.
İsim Onayı: Şirket adının Sırbistan İş Kayıt Ajansı (APR) veri tabanında daha önce kullanılmadığından emin olunmalıdır.

Adım 2: Kurucu Belgeleri Hazırlama

Şirket kurucusu bir yabancı vatandaş ise, genellikle şu belgelere ihtiyaç duyulur:

Kuruluş Sözleşmesi: Şirket faaliyetleri, sermayesi ve yönetim yapısını belirten ana sözleşme.
Yönetici Atama Kararı: Şirket müdürünün belirlenmesi. Yabancı bir müdür atanması, oturum izni sürecinin temelini oluşturur.
Pasaport ve Adres Teyidi: Kurucunun ve yöneticinin noter tasdikli pasaport kopyaları.
Adli Sicil Kaydı (Gerekli Olabilir): Bazı durumlarda, yabancı yöneticiden kendi ülkesinden alınmış adli sicil kaydı talep edilebilir.

Adım 3: Asgari Sermaye Yatırımı

Sırbistan’da bir DOO kurmak için gereken asgari sermaye sadece 100 Sırp Dinarı (RSD) olup, bu da sembolik bir miktardır (yaklaşık 0.85 Euro). Bu sermaye, kuruluş aşamasında bankada bloke edilmez, genellikle kuruluş tamamlandıktan sonra yatırılır.

Adım 4: Tescil Başvurusu ve Sicil Numarası Alma

Hazırlanan tüm belgeler Sırbistan İş Kayıt Ajansı’na (APR – Agencija za privredne registre) sunulur. Başvuru kabul edildikten sonra şirket, benzersiz bir sicil numarası (MB) ve vergi kimlik numarası (PIB) alır. Bu süreç genellikle 3 ila 5 iş günü sürer.

Adım 5: Banka Hesabı Açma

Tescil tamamlandıktan sonra, bankada şirket adına Euro veya Dinar cinsinden hesap açılır. Bu aşamada, yabancı yöneticinin şahsen bankada bulunması genellikle zorunludur.

Şirket Kurulumu Yoluyla Oturum İzni (Boravišna Dozvola)

Sırbistan’da yabancı bir şirket kurucusu veya yöneticisi olarak oturum izni almak, ülkeye girişin ve iş faaliyetlerinin yasal zeminini oluşturur.

Oturum İzni (Boravak) Alma Süreci

Oturum izni başvurusu, şirketin tescil edilmesinden hemen sonra, genellikle yabancının kendi şirketinde müdür veya yasal temsilci olarak atanmasına dayanarak yapılır. Bu izin, “iş amaçlı geçici ikamet” izni (Temporary Residence Permit for Employment/Business) olarak adlandırılır.

Gerekli Temel Belgeler:

Şirket Tescil Belgeleri: APR’den alınmış şirket tescil kaydı (izvod iz registra).
Pasaport: En az 6 ay geçerliliği olan pasaport.
Sağlık Sigortası: Sırbistan’da geçerli olan bir yıllık özel sağlık sigortası.
Adres Kaydı (Beli Karton): Sırbistan’da ikamet edilen adresin yasal kaydı.
Bankada Yeterli Maddi Kaynak Kanıtı: Sırbistan’daki bir banka hesabında, kişinin kendi geçimini sağlayabileceğini gösteren, genellikle aylık 300 Euro civarında bir miktarın 12 aylık toplamına denk gelen bir bakiyenin (yaklaşık 3.600 Euro) gösterilmesi.
Başvuru Formları: İlgili polis veya göçmenlik bürolarından temin edilen başvuru formları.
Ücretlerin Ödendiğine Dair Kanıt: İdari harçların ve vergilerin ödendiğini gösteren makbuzlar.

Oturum İzni Süresi ve Yenileme

İlk İzin Süresi: İlk geçici oturum izni genellikle 1 yıl süreyle verilir.
Yenileme: Oturum izninin uzatılması (yenilenmesi) için şirketin aktif olması, vergi yükümlülüklerini yerine getirmesi ve ticari faaliyetlerinin sürdüğüne dair kanıt sunması gerekir. Yenileme başvurusu, iznin süresi dolmadan en az 30 gün önce yapılmalıdır.
Daimi Oturum (Stalno Nastanjenje): Geçici oturum izni, kesintisiz olarak 5 yıl boyunca yenilendikten sonra (belirli sınırlı istisnalar hariç), yabancı şirket sahibi daimi oturum izni (Permanent Residence) için başvurma hakkı kazanır.

Aile Üyelerinin Oturumu

Şirket üzerinden oturum izni alan bir yabancı, aile birleşimi (spajanje porodice) yoluyla eşi ve reşit olmayan çocukları için de Sırbistan’da oturum izni alabilir. Bu izin genellikle ana başvurunun süresiyle paralel olarak verilir.

Şirket Yapıları ve Diğer İşletme Türleri

DOO en popüler seçenek olsa da, Sırbistan’da özellikle freelance çalışanlar ve IT uzmanları için alternatifler de mevcuttur:

Paušal (Flat-Rate) Girişimcilik

IT ve danışmanlık gibi hizmet sektörlerinde bireysel çalışanlar için son derece cazip bir seçenektir. Paušal sisteminde, girişimci sabit bir aylık vergi ve sosyal katkı payı öder. Bu, muhasebe karmaşasını ortadan kaldırır ve gelirin büyüklüğünden bağımsız olarak ödeme kolaylığı sağlar. Özellikle yeni başlayan, tek kişilik işler için idealdir.

Şube (Ogranak) veya Temsilcilik Ofisi (Predstavništvo)

Büyük uluslararası şirketler, ana şirketlerinin yasal bir uzantısı olarak Sırbistan’da şube veya temsilcilik ofisi kurmayı tercih edebilirler. Şube, ana şirkete bağlı olarak ticari faaliyet yürütebilirken, temsilcilik ofisi genellikle sadece pazar araştırması ve tanıtım gibi yardımcı faaliyetlerle sınırlıdır.

Neden Sırbistan’da Şirket Kurmalısınız?

Sırbistan’da şirket kurmak ve oturum izni almak, düşük vergi yükleri, hızlı iş kurma süreci ve Avrupa pazarının kapılarını açan hukuki çerçeve sayesinde son derece avantajlıdır. Düşük asgari sermaye gereksinimi ve yönetici pozisyonu üzerinden kolaylaştırılmış oturum izni yolu, Sırbistan’ı özellikle genç girişimciler, dijital göçebeler ve KOBİ’ler için cazip bir merkez haline getiriyor.

Ancak unutulmamalıdır ki, oturum izninin sürekliliği, şirketin ticari faaliyetlerinin gerçekliğini ve yasal yükümlülüklerini (vergi, maaş ödemeleri vb.) yerine getirmesine bağlıdır. Sürecin sorunsuz ilerlemesi için Sırp ticaret hukuku konusunda uzmanlaşmış bir mali müşavir veya avukatla çalışmak, atılacak en sağlam adımdır.

Sırbistan’da Kimler Şirket Kuramaz?

Sırbistan, Avrupa’nın cazip vergi oranları ve hızlı iş kurma süreçleriyle dikkat çeken bir yatırım merkezidir. Ancak bu açık kapı politikasına rağmen, Sırbistan Ticaret Kanunu, ülkenin finansal ve ticari sisteminin bütünlüğünü korumak amacıyla bazı kişi ve kurumların şirket kurma veya yönetme yetkisine kısıtlamalar getirmiştir.

Bu kısıtlamalar, genel olarak “dürüst olmayan” veya yasal ehliyeti eksik olan kişilere odaklanmaktadır. İşte Sırbistan’da şirket kuramayan veya yönetici olarak atanamayan başlıca kategoriler:

Ağır Mali Suçlardan Hüküm Giymiş ve Ticari Yasaklılar

Sırbistan’da bir şirketin kurucusu veya yasal temsilcisi (müdürü) olmak isteyen bireylerin temiz bir sabıka kaydına sahip olması beklenir. En önemli engel, ekonomik suçlar ve mali suistimallerden kaynaklanan mahkeme kararlarıdır.

Sırbistan İş Kayıt Ajansı (APR), başvuru sahiplerinin ticari hayattan men edilip edilmediğini kontrol eder. Özellikle aşağıdaki suçlardan hüküm giyen ve bu hükmün süresi henüz dolmamış olan kişiler şirket kuramazlar:

Kara Para Aklama ve Finansal Terörizm: Bu, Sırbistan’ın ve uluslararası kurumların en hassas olduğu konuların başında gelir.
Dolandırıcılık ve Yolsuzluk: Şirket kurarak üçüncü kişileri veya devleti dolandırma potansiyeli taşıyan geçmişteki suçlar.
Ağır Vergi Kaçakçılığı: Önemli miktarda vergi yükümlülüğünü kasten yerine getirmemekten dolayı hüküm giyenler.

Bu yasal kısıtlama, yabancı yatırımcılar için de geçerlidir ve Sırp yasalarına göre, bireyin kendi ülkesinde aldığı ticari yasaklar Sırbistan’da da dikkate alınabilir.

İflas ve Yönetim Yasakları Olanlar

Bir kişinin daha önceki ticari kariyerinde bir şirketi hileli veya kasıtlı bir şekilde iflasa sürüklediği mahkemece tespit edilmişse, bu kişiye belirli bir süre için ticari yönetim yasağı konulur.

Hileli İflas: Şirketin varlıklarını kötüye kullanarak veya yasal yükümlülüklerini ihmal ederek iflasına yol açan ve bu nedenle mahkeme kararıyla “dürüst olmayan yönetici” ilan edilen kişiler, yasağın süresi dolana kadar yeni bir şirkette yönetici veya kurucu olamazlar.
Mevcut Yönetim Yasağı: Başka bir ülkede (özellikle AB üyesi bir ülkede) ticari yönetim yasağı bulunan bir kişinin bu yasağı Sırbistan’da da devam eder ve şirket kurma başvurusu reddedilebilir.

Yasal Ehliyeti Olmayan Bireyler

Sırbistan yasalarına göre bir şirketin kurucusu veya yasal temsilcisi (müdürü) olabilmek için bireyin tam hukuki ehliyete sahip olması gerekir.

Reşit Olmayanlar: 18 yaşını doldurmamış reşit olmayan bireyler, doğrudan bir şirketin yasal kurucusu veya yöneticisi olamazlar. (Ancak yasal temsilci veya vasi aracılığıyla hisse sahibi olabilirler, ancak bu istisnai bir durumdur.)
Kısıtlılar: Mahkeme kararıyla kısıtlanmış ve ticari işlem yapma yetkisi elinden alınmış kişiler de şirket kurma hakkına sahip değildir.

Uluslararası Yaptırımlara Tabi Kişi ve Kuruluşlar

Sırbistan, uluslararası hukuk ve finansal güvenlik standartlarına uyum sağlamakla yükümlüdür. Bu nedenle, Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği (AB) gibi uluslararası otoriteler tarafından ekonomik veya siyasi yaptırım listelerine alınmış kişi, kurum veya ülkelerin vatandaşları için Sırbistan’da şirket kurmak neredeyse imkânsızdır. Bankaların bu kişi veya kurumlarla iş yapma yasağı, kuruluş sürecinin en başında süreci durduracaktır.

Sırbistan’da Şirket Kurmanın Avantajları

Sırbistan, Güneydoğu Avrupa’nın ekonomik ve kültürel kavşak noktasıdır. Geçtiğimiz on yılda uyguladığı reformlar sayesinde, ülke hızla modern bir iş merkezine dönüşmüş ve uluslararası yatırımcılar için kaçırılmayacak fırsatlar sunmaya başlamıştır. Özellikle teknoloji, üretim ve hizmet sektörlerinde büyük bir potansiyel barındıran Sırbistan, şirket kurmak isteyen yabancılar için neden cazip bir merkezdir?

Avrupa’daki En Düşük Sabit Kurumlar Vergisi

Sırbistan’ın en çarpıcı avantajı, basit ve sabit vergi sistemidir. Kurumlar Vergisi (CIT) oranı, şirketin kâr büyüklüğüne bakılmaksızın tüm ticari kuruluşlar için sabit %15 olarak belirlenmiştir. Bu oran, Avrupa’daki en düşük ve rekabetçi oranlardan biridir.

Ek olarak, Kişisel Gelir Vergisi (PIT) de sadece %10 seviyesindedir. Özellikle IT ve Ar-Ge alanlarında çalışan yüksek vasıflı personel için uygulanan maaş vergisi teşvikleri ve indirimler, şirketlerin personel maliyetlerini optimize etmesine olanak tanır.

800 Milyonluk Pazara Gümrüksüz Erişim

Sırbistan, coğrafi konumu sayesinde büyük pazarlara açılan bir kapıdır. Avrupa Birliği (AB) üyesi olmamasına rağmen, Sırbistan, AB ile Serbest Ticaret Anlaşması’na (SAA) sahiptir.

Dahası, CEFTA, EFTA, Türkiye ve Rusya gibi önemli ekonomik güçlerle de serbest ticaret anlaşmaları bulunmaktadır. Bu anlaşmaların toplamı, Sırbistan merkezli şirketlerin ürün ve hizmetlerini yaklaşık 800 milyonluk bir tüketici kitlesine gümrüksüz veya çok düşük gümrük vergileriyle ihraç edebilmesi anlamına gelir. Bu stratejik ticaret köprüsü, Sırbistan’ı uluslararası lojistik ve ticaret için ideal bir merkez yapar.

Nitelikli ve Rekabetçi İş Gücü

Sırbistan, tarihsel olarak güçlü bir mühendislik ve teknik eğitim geçmişine sahiptir. Ülke, özellikle IT ve yazılım geliştirme alanlarında Avrupa’nın en yetenekli ve yüksek eğitimli iş gücünü barındırır.

Bu yetenek havuzunun maliyeti, Batı Avrupa standartlarına kıyasla çok daha düşüktür, bu da şirketlerin yüksek kalitede hizmeti daha rekabetçi fiyatlarla sunabilmesine olanak tanır. Ayrıca, Sırp profesyonellerin büyük çoğunluğunun iyi derecede İngilizce konuşması, yabancı şirketlerin adaptasyon sürecini hızlandırır.

Hızlı ve Düşük Maliyetli Kuruluş Süreci

Bir Sınırlı Sorumluluk Şirketi (DOO) kurmak, Sırbistan’da son derece basitleştirilmiştir. Minimum sermaye gereksinimi sadece 100 Sırp Dinarı (sembolik bir miktar) olup, kuruluş prosedürleri Sırbistan İş Kayıt Ajansı (APR) aracılığıyla genellikle 5 iş günü içinde tamamlanabilir.

Bu düşük giriş bariyeri ve hızlı bürokratik süreç, girişimcilerin iş fikirlerini hızla ticarileştirmesini ve hemen faaliyete başlamasını sağlar.

AB Adaylığı ile Artan Güven ve İstikrar

Sırbistan, Avrupa Birliği’ne tam üyelik yolunda aktif bir aday ülkedir. Bu süreç, ülkenin hukuki çerçevesini, şeffaflığını ve ekonomik düzenlemelerini sürekli olarak AB normlarına uygun hale getirmesini gerektirir.

Bu durum, yabancı yatırımcılara hukuki istikrar ve uzun vadeli yatırım güvenliği sunar. AB standartlarına doğru ilerleme, ülkenin ticari ortamını daha şeffaf ve öngörülebilir kılarken, potansiyel AB üyeliği, gelecekte tek pazarın tüm avantajlarına tam erişim vaat eder.

Sırbistan, düşük maliyet, geniş pazar erişimi ve destekleyici yasal yapısıyla hem KOBİ’ler hem de küresel ölçekli yatırımlar için stratejik ve akıllıca bir tercihtir.

Bizler de bu pazarda yer almak isteyen kişiler için uygun fiyata kısa zamanda bir şirket kurmak için burdayız. Sizler de deneyimli ekip arkadaşlarımız ile birlikte Sırbistan’da şirket kurmak için detaylı bilgiye ihtiyaç duyuyorsanız hemen bizimle iletişime geçin. Aklınızda ki tüm soruları cevaplamak için buradayız.